.::: NIMVARi :::. خوش آمدید  

نشست سران کشورهاي ساحلي درياي خزر

آموزش و پرورش در روسيه

 »نظام دولتي آموزش و پرورش نخستين بار در زمان کاترين دوم در سال 1783 برقرار شد و در نظر بود که آموزش و پرورش بطور رايگان و به صورت مختلط در اختيار همگان از جمله فرزندان و دهقانان نيز قرار گيرد. ليکن ، الکساندر اول و اخلاف او که خواهان تثبيت رزيم کهن در روسيه بودند سعي کردند،  برخورداري از آموزش و پرورش را براي اقليت خاص محدود کنند.

حتي انقلاب صنعتي در ربع آخر قرن نوردهم نيز نتوانست حکومتهاي وقت را مجبور سازد تا زمينه را براي اصلاحات در جهت گسترش آموزش و پرورش به ويژه آمورش حرفه اي و فني فراهم سازد. در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بيستم عده کثيري از روشنفکران و اصلاح طلبان زبان به انتقاد از اوضاع  نا مساعد زندگاني هموطنان خود و استبداد حکومت گشودند و خواهان اصلاحات اساسي در زمينه آموزش ، بهداشت و ساير خدمات رفاهي براي مردم روسيه شدند.

در سال 1905 تزار نيکلاي دوم اصلاحاتي کرد اما باعث بهبود اوضاع نشد. در آغاز قرن بيستم قريب به 80 درصد گروه سني 50 – 9 ساله مردم روسيه از نعمت سواد برخوردار نبودند. نسبت زنان بي سواد از اين نسبت نيز فراتر مي رفت و به 88  مي رسيد و اين رقم در پاره اي از مناطق خصوصا" بخش آسيايي افزون تر بود. 

انقلاب اکتبر 1917 را مي توان نقطه عطف در تحول و پيشرفت نظام آموزش و پرورش روسيه  قلمداد نمود. انقلابيون اعتقاد  داشتند قدرت هر کشور به بيداري و درجه آگاهي افراد آن بستگي دارد به همين جهت از همان اوايل انقلاب مبارزه و کوششهاي بي امان براي ريشه کني بيسوادي شروع و طرحهاي سواد آموزي به عنوان يک الزام اجتماعي به مرحله اجرا در آمد. اما  به علت جنگهاي داخلي و دخالتهاي مستقيم و غير مستقيم نيروهاي خارجي تا سال 1926 قريب به 42 درصد از مردم روسيه اروپايي بي سواد بودند در سال 1928 که اولين برنامه 5 ساله توسعه و عمران شروع شد دولتمردان روسيه  طي اين برنامه به توسعه آموزش و پرورش در سطح کشور توجه خاص مبذول داشتند

در سال 1930 در شانزدهمين کنگره حزب کمونيست تصميم به اجراي آموزش اجباري چهار ساله گرفته شد و در اوت همان سال آموزش همگاني چهارساله براي کليه کودکان روستايي سنين 11-8 سالگي و آموزش 7 ساله براي کودکان شهري اجباري اعلام شد.

در سال 1931 سن شروع تعليمات مدرسه اي سن هفت سالگي تعيين شد  يک سال بعد طرح آموزش ابتدايي اجباري با موفقيت به اجرا در آمد. در سال 1934 نظام تعليماتي روسيه  به سه مرحله ، آموزش ابتدايي 4 ساله ، آموزش متوسطه ناقص ( سه ساله ) و آموزش متوسطه کامل يا دوره ده ساله تحصيلات تقسيم شد.

در سال 1939 ميزان سواد آموخته گان به 81 درصد کل جمعيت رسيد. طي سال هاي 1928 تا 1938 يعني طي ده سال شمار دانش آموزان از 1/12 ميليون نفر به 5/31 ميليون نفر افزايش يافت

در سال 1940 براي سه سال آخر متوسطه ( دوره متوسطه کامل ) و دوره هاي آموزش عالي و دانشگاهي مقرري ويژه اي تعيين شد و به دانش آموزان و دانشجويان که شايستگي خويش را در برخورداري از اين نوع آموزشها به ثبوت رسانده بودند، تعلق مي گرفت.

جنگ دوم جهاني ضربه شديدي به پيشبرد مقاصد تربيتي و آموزشي ميليون شاگرد به همراه 334 موسسه آموزش عالي ويران شد. کتابخانه ها و مراکز آموزشي بيشماري نابود گرديد. معلمان جوان در جنگ کشته شدند. صدها هزار محصل دختر و پسر براي پر کردن جاي خالي والدين خويش مدرسه را ترک کرده و به کارخانه ها و مزارع رفتند. در مارس 1946 با شروع برنامه 5 ساله نوسازي و اقتصادي ، طرحهائي به منظور بهبود کيفيت آموزش دبستاني و دبيرستاني به مرحله عمل در آمد

پس از مرگ استالين، تغييرات و اصلاحات دامنه داري در نهاد آموزش و پرورش صورت پذيرفت و پاره اي از برنامه هاي اجرا شده و در دست اجراء مورد تجديد نظر قرار گرفت

در سال 1955 آموزش اجباري همگاني به مدت هفت سال براي کليه افراد و اجدالتعليم افزايش يافت و يک سال بعد به منظور پاسخگوئي به نياز اقتصادي، اجتماعي کشور به هشت ساله افزايش يافت.

در سال 1961 مخارج متوسطه سرانه آموزش در مقاطع تحصيلي تعيين شد. اين هزينه ها براي آموزش متوسطه ناقص 3000 روبل ( در آن دوران هر روبل در محاسبات رسمي معادل 2 دلار به حساب مي آمد) ، آموزش متوسطه کامل ( دوره دهساله تحصيل ) 3600 روبل و براي تعليمات حرفه اي و فني 8000 روبل در نظر گرفته شد.

در سال 1965 تصميم به ايجاد و تاسيس مدارس شبانه روزي گرفته شد و از آن سال به بعد بر تعداد اين قبيل مدارس افزوده گرديد.

در سال 1970 تعليمات همگاني به مدت دهسال افزايش يافت برنامه پنج ساله نهم که از سال 1971 شروع و در سال 1975 با تمام رسيد، سرمايه گذاري در جهت تاسيس مراکز آموزش هاي فوق برنامه به گونه اي چشمگير افزايش يافت و طي برنامه مذکور بر شمار موسساتي، از جمله بنگاه هاي انتشاراتي مخصوص کودکان، کاخ ها و کلوپهاي پيش آهنگي ، باشگاه هاي تکنسين هاي جوان، تئاتر کودکان ، سينماها، باشگاه هاي قايق سواري ، باشگاه هاي ورزشي کودکان و نوجوانان ، اردوگاههاي تابستاني و دانش آموزان در سراسر کشور افزوده گشت.

در سال 1973 قانون مهمي تحت عنوان « مباني قانون آموزش و پرورش » به تصويب شوراي عالي شوروي رسيد. در اين قانون ضمن تاکيد بر حق برخورداري شهروندان روسيه  از آموزش اجباري و آموزش متوسطه عمومي، گسترش همه جانبه مدارس فني ، مدارس متوسطه تخصصي و مدارس عالي و توسعه شبکه وسيع مراکز آموزش قبل از دبستان و آموزشهاي فوق برنامه بر حسب نياز تضمين شده است. به علاوه در اين قانون رايگان بودن تحصيلات در همه مراحل تحصيلي و اعطاي کمک هزينه هاي تحصيلي دولتي به دانش آموزان و دانشجويان از اولويت خاص برخوردار گرديد و شمار دانشجويان و دانش آموزاني که از اين مزيت بهره مند شدند، افزوني گرفت.

در هفتم فوريه 1990 با تصويب حذف متمم 6 قانون اساسي از قدرت حزب کمونيست بعنوان قدرت بلامعارض در صحنه سياست و اقتصاد و آموزش و پرورش کاسته شد و زمينه براي کثرت گرايي سياسي مساعد گرديد و به جمهوري هاي روسيه  اختيارات و آزاديهاي بيشتري در زمينه برنامه ريزي و توسعه آموزش و پرورش که متناسب با نيازمنديهاي جامعه کلي باشد داده شد

مقاطع تحصيلي

 آموزش قبل از دبستان

»نخستين کودکستاني  براي کودکان طبقه کارگر در سال 1918 در شهر « پيتروگراد » گشايش يافت. در روسيه  شبکه وسيعي از مراکز آموزش قبل از دبستان وجود دارد که به شيوه اي انتظام يافته گسترش يافته است. متخصصان تعليم و تربيت  روسيه  بر لزوم آموزش قبل از دبستان به لحاظ تاثيري که در پيشرفت مراحل بعدي تحصيلي کودکان دارد، تاکيد مي ورزند. آنان اعتقاد دارند

در سال 1920 اعلاميه آموزش قبل از دبستان متنشر شد و بر اساس آن مراکز پيش دبستاني جزء لاينفک نظام عمومي آموزش و پرورش در آمد. به موجب قانوني که در سال 1975 تصويب شد ،موسساتي که بيش زا پانصد زن شاغل دارند موظف شدند موسسات پيش دبستاني خاص خويش را ايجاد کنند

قسمت اعظم هزينه کانونهاي تربيتي قبل از دبستان از جمله هزينه خوراک ، مراقبت هاي بهداشتي ، هزينه خريد وسايل آموزشي به عهده دولت است.

دو نوع موسسه آموزش قبل از دبستان در روسيه  وجود دارد که عبارتند از :

1-                  پرورشگاه ها و مهدکودک ها

2-                  کودکستان ها

پرورشگاه ها و مهد کودک ها ، اطفال سنين بين 2 ماهگي تا سه سالگي را نگه مي دارند و کودکان سنين 3 تا 7 سال در کودکستانها پذيرفته مي شوند.

برنامه و هدف ها ي آموزشي پيش دبستاني

»در  مهدهاي کودک و شيرخوارگاه ها به سه گروه سني از سه ماهگي تا يک سالگي ، از يک سالگي تا 2 سالگي ، از 2 سال تا 3 سال تقسيم مي شوند. هرگروهي پرستار و مربي خاص خود را دارا مي باشد

کودکان سه تا 7 ساله که در کودکستان پذيرفته مي شوند به سه گروه تقسيم مي شوند گروه خردسال 3 تا 4 سال، گروه وسط که کودکان سنين 5تا6 سال را در بر مي گيرد و بالاخره گروه سوم کودکان 6 تا 7 ساله مي باشند. هريک از گروه هاي فوق برنامه متناسب با سن خود را دارا مي باشد که مخصوص آنان است.

تعليمات ابتدايي ، همگاني و متوسطه

تعليمات همگاني در روسيه  از هفت سالگي شروع مي شود و معمولاً به دو دوره سه سال آموزش ابتدايي و پنج سال آموزش متوسطه ناقص تفکيک شده است. تعليمات هشت ساله همگاني پس از تصويب قانون تعليمات قانون تعليمات اجباري معمول شد و فقط پس از گذشت چندين سال آموزش 8 ساله همگاني در دسترس کليه فراد واجد التعليم قرار گرفت.

در حال حاضر دوره تعلميات ابتدايي و متوسطه ده سال است يعني از سن 7 سالگي تا هفده يا هيجده سالگي به طول مي انجامد، اين تعليمات به مدت هشت سال اجباري و دو سال آخر آن اختياري است. مدارس تحت پوشش تعليمات ابتدايي و متوسطه را مي توان به سه نوع مدارس تقسيم کرد.

الف- مدارس ابتدايي:

از کلاس اول تا سوم را در بر مي گيرد و در برخي از روستاها تا سال چهارم دبستان را شامل مي شود.

ب – مدارس متوسطه ناقص:

اين مدارس معمولاً به مدارس هشت کلاسه معروفند و دانش آموزان سنين 7 تا 15 سال در آنها به تحصيل اشتغال دارند.

ج- مدارس متوسطه کامل:

اين مدارس که شامل کلاسهاي نهم و دهم دوره تحصيلي است و دانش آموز مي تواند تحصيلات کامل متوسطه خود را تا اخذ ديپلم کامل متوسط ادامه دهد امروزه تحصيلات کامل متوسطه به حداقل تحصيلات براي جوانان روسيه  بدل شده و شرط ضروري جهت نيل به سطوح عالي تحصيلي است.

»درسال 1350هجری شمسی اولین مدرسه ایرانی در شهر مسکو راه اندازی شده است .این واحد آموزشی تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران باتعدادمحدودی دانش آموز ودر فضای کوچکی درداخل سفارت ایران درروسیه در دوره ابتداییفعالیت نموده وپس از آن بانام دبستان جمهوری اسلام ایران در مسکو تغییر نام داده وبه تعداد  دانش آموزان آن تدریجا افزوده شده    است .پس از ابلاغ پیام امام خمینی رضوان الله تعالی علیه به گورباچف درسال 1366 ،نام این واحد آموزشی به مجتمع آموزشی پیام امام (ره)تغییرمی یابد. مجتمع آموزشی پیام امام(ره)مسکو از سال 1379 به ساختمان جدید الاحداثی درداخل مجتمع مسکونی کارکنان سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو منتقل ودرفضایی به مساحت 1300متر مربع با زیربنایی در حدود 900مترمربع در 3 طبقه قرار گرفته است کهدارای فضاهای آموزشی وپرورشی وکارگاهی مانند کتابخانه با قریب به 2200جلد کتاب ، آزمایشگاه شیمی ،فیزیک، زیست شناسی ، کارگاه حرفه وفن ،کارگاه رایانه ولابراتوار زبان می باشد .آزمایشگاه وکارگاه مدرسه درسال تحصیلی 87-86از نظر وسایل وتجهیزات تقریبا تکمیل گردید ودر تابستان سال۱۳۸۷با خرید کیت کامل علوم پایه از دفتر صنایع آموزشی وزارت آموزش پرورش کاملا  تجهیزشد. کارگاه رایانه نیز برای کاربرد همزمان 12 دستگاه کامپیوتربه صورت شبکه ای در آمد.ودر دیماه سال ۱۳۸۷ با خرید  تعدادی رایانه دیگر این کارگاه کاملا تکمیل وجهت استفاده دراختیار دانش آموزان ومعلمان قرار گرفت.

 تاريخچه آموزش عالي در كشور روسيه

» آموزش عالي روسيه داراي شرح و گذشته قـابـل توجـهـي است كـه فصل آغـازيـن آن را دانشمند بـرجستـه لومانوسف بـا تـاسيس آكـادمـي لاتين – يـونـانـي – اسلاو در مسكو گشود.ايـن دانشمند بزرگ روشهايي را بنيان نـهاد كـه در دانشگاههاي مسكو و سن پترزبورگ ادامـه يـافت. در سـال 1865 وزارت وقـت آمـوزش روسيـه تصميم بـه پـذيـرش و جذب دانـشجـويـان خارجي گرفت . اتحاد جماهير شوروي سابق نيز اين روش را اتخاذ كـرد . در دهـه 20 (1920 – 1910) دانشجوياني او مغولستان ، تركيه ، ايران و افغانستان براي تحصيل به اتحاد جماهير شوروي آمدند . در دهي 40 دانشجـويـاني از اروپـا و آسيـا و از دهه پنجاه بـه بعد از آفـريـقـا و سپس از آمريكاي لاتين به شوروي سابق آمدنذ . در سال 1960 دانشگاه دوستي ملل بـا هـدف جـذب دانشجويان خارجي تاسيس گرديد . در سال 1990 بيش از صدو بيست هزار دانشجوي خـارجـي در موسسـات آمـوزش عـالي روسيه ثبت نام كردند . در هفتاد و پنج سال گذشته موسسات آموزش عالي روسيه در حدود سي برندگان جوايز ملي و بين المللي و برندگان جايزه نوبل قرار دارند. در سال 1993 سيستم مقطع دوم آموزش عالي روسيه كه شامل 2609 زمينه تخصصي است تصويب گرديـد و در حال حاضر 432 موسسه آموزش عالي داراي اين سيستم ميباشند .

    در حال حاضر 548 موسسه آموزش عالي دولتي در كشور روسيه وجود :  130 دانشگاه شـامـل 41 دانشگاه جـامـع و داراي زمينه هاي مـخـتـلـف تحصيل  ، 56 دانشگاه فني و مهندسي ، 8 دانشگاه در زمينه هاي عـلـوم كشاورزي ، 4 دانشگاه تربيت معـلم . 29  آكادمي در زمينه هاي مختلف تحصيلي شامل  15 آكادمي در زمينه هاي فني و مهندسي ، 4 آكادمي در زمينه هاي اقتصاد و مالي ، 5 آكادمي علوم انساني ، 3 آكادمي كشاورزي و دام پزشكي ، يك آكادمي پزشكي و يك آكادمي يهوديت . 378  انستيتو در 49 زمينه تخصصي وهمچنين 180 موسسه آموزش عالي غير دولتي نيز  به فعاليت مشغولند .

در حال حاضر حدود سه ميليون دانشجو از روسيه و 150 كشور جهان مشغول تحصيل در روسيه ميباشند .

  بر طبق آمار منتشر شده حدود هفتصد هزار نفر در موسسات آموزش عالي روسيه مشغول بكار ميباشند كه از اين تعداد سيصدو پنجاه هزار نفر مدرس ، 50000 نـفر در امور پژوهشي و همچنين سيصد هزار نفر در امـور مديـريت و خدمـات اداري مشغول بكار ميباشند . از تعداد مدرسين صدو پنجاه هزار نفر استاد و هفتاد و هفت هزار نفر دانشيار و استاديار با مدارك فوق دكتري و دكتري در امور آموزشي و پژوهشي مشغول بكارند .

 دانشگاه دولتي مسكو

»دانشگاه دولتي مسكو قديمي‌ترين دانشگاه روسيه است. اين دانشگاه در سال 1755 با همت و تلاش دانشمند برجسته ميخائيل لامانوسوف تاسيس گرديد. انستيتوها و دانشكده‌هاي اين دانشگاه از اعتبار بين‌المللي برخوردارند واساتيدي مانند : تيميريازوف، لبدف، زلينسكي، ورنادسكي و … در اين دانشگاه فعاليت مي‌كردند كه داراي شهرت جهاني هستند.

دانشگاه دولتي مسكو نه تنها جزء ده دانشگاه برتر جهان مي‌باشد بلكه در بين دانشگاه‌هاي غير آمريكايي پس از دانشگاه سوربن فرانسه، مقام دوم را دارا است.

در حال حاضر در دانشگاه دولتي مسكو بيش از 28000 دانشجوي كارشناسي دوره‌ دكترا، حدود 2000 دانشجوي خارجي و بيش از 5000 متخصص مشغول به تحصيل هستند. حدود 4000 استاد و نزديك به 5000 متخصص، آموزش دانشجويان را انجام مي‌دهند. 125 نفر از اعضاي پيوسته فرهنگستان علوم روسيه نيز در اين دانشگاه فعاليت مي‌كنند كه در بين آنها چند برنده‌ي جايزه‌ي نوبل وجود دارد.

دانشگاه دولتي مسكو نقش مهمي در ترويج علم و دانش داشته است و تنها در نيمه‌ي دوم قرن 19 و اوايل قرن 20، با ابتكار و همياري اين دانشگاه، موزه‌هاي بزرگي نظير پلي تكنيك، تاريخ، جانورشناسي، انسان شناسي، هنرهاي زيبا، موزه‌هاي هنرهاي تجسمي الكساندر پوشكين تاسيس شد. در حال حاضر دانشگاه دولتي مسكو داراي 22 دانشكده، كالج و انستيتوهاي تحقيقاتي شامل : دانشكده‌هاي رياضي-مكانيك، كامپيوتر و سيبرنتيك، فيزيك، شيمي، زيست شناسي، خاك شناسي، جغرافيا، زمين شناسي، علوم پايه، پزشكي، تاريخ، زبان شناسي، زبان‌هاي خارجي، فلسفه، جامعه شناسي، روانشناسي، اقتصاد، حقوق، روزنامه‌نگاري، آموزش نظامي، انستيتوهاي آسيا و آفريقا، امور اداري و تحقيقات اجتماعي و كالج عالي علوم مواد مي‌باشد. همچنين در اين دانشگاه هشت پژوهشگاه علمي و تحقيقاتي در رشته‌هاي مكانيك، فيزيك هسته‌اي، فيزيك ذرات بنيادي، نجوم، مركز آمار، بيولوژي فيزيكي و شيميايي، انسان شناسي و فرهنگ جهاني نيز به فعاليت‌هاي تحقيقاتي مي‌پردازند.

اين دانشگاه داراي بيش از 600 ساختمان در مسكو و نقاط مختلف روسيه است و علاوه بر اين دو مركز تحقيقاتي در شهر كريمه در كنار درياي سياه دارد كه دانشجويان علوم طبيعي و زيست شناسي در تعطيلات تابستاني جهت گذراندن دروس عملي و تحقيقاتي به اين مراكز هدايت مي‌شوند. ساختمان مركزي دانشگاه – كه يكي از 7 آسمانخراش مشهور مسكو به شمار مي‌رود – واقع در تپه‌هاي وارابيف – در 10 كيلومتري شمال غربي كرملين قرار دارد. اين ساختمان 36 طبقه قريب 240 متر ارتفاع دارد. ميل برج كه بر روي آن نصب شده 58 متر ارتفاع دارد.

 اين ساختمان و ضمايم آن (‌باغ تحقيقات كشاورزي، ورزشگاه و پارك ) حدود 320 هكتار مساحت دارد. در آن تمام امكانات لازم براي تحصيل و رفاه دانشجويان از قبيل سالن‌هاي سخنراني، كنفرانس، سينما و تئاتر، پست، تلگراف و تلفن، بانك، رصدخانه، آزمايشگاه‌ها و كتابخانه، 59 سالن مطالعه، رستوران، خوابگاه، 2 كلينيك، داروخانه و فروشگاه‌هاي متنوع، سالن‌هاي ورزشي شامل 12 سالن تمرين، دو استخر سرپوشيده شنا و زمين‌هاي فوتبال، واليبال، بسكتبال، بيس‌بال و تنيس، پيست اسكي، سالن‌هاي كشتي و سالن سرپوشيده دو ميداني است.

در ساختمان اصلي دانشگاه مسكو6000 اتاق وجود دارد و از 68 آسانسور براي بالا و پايين رفتن افراد استفاده مي‌شود. اين ساختمان علاوه بر آن كه به عنوان بخش اداري، آموزشي و خوابگاه دانشجويان كاربرد دارد، 184 آپارتمان دو و سه و چهار اتاقه آن نيز به استادان اختصاص داده شده است.

زبان آموزشي در دانشگاه دولتي مسكو روسي است و علاوه برآن برخي از واحدهاي درسي به زبان انگليسي نيز تدريس مي‌شوند.

شروع ترم‌هاي تحصيلي اول سپتامبر و هفتم فوريه و مدت زمان تحصيل در اين دانشگاه‌ها به شرح زير است :

دوره‌ پيش دانشگاهي 1 سال

دوره‌ كارشناسي 4 سال

دوره‌ كارشناسي ارشد ناپيوسته 2 سال

دوره‌ دكتري ناپيوسته 3 سال

دوره‌ دكتري پزشكي 6 سال

هزينه‌ي سالانه تحصيل براي دانشجويان خارجي در دانشگاه نيز متناسب با رشته‌هاي مختلف و متفاوت است.

شهريه‌ دوره‌ پيش دانشگاهي : 1500 تا 3000 دلار

شهريه‌ ساليانه دوره‌ كارشناسي : 2500 تا 4000 دلار

شهريه‌ ساليانه دوره‌ كارشناسي ارشد و دكترا : 3000 تا 6000 دلار

شهريه‌ ساليانه دوره‌ دكتراي تخصصي : 6000 دلار

در زمينه‌ ارتباطات بين ‌المللي، دانشگاه دولتي مسكو عضو مجمع بين‌المللي دانشگاه‌هاي جهان و داراي توافقنامه همكاري مستقيم با بيش از 50 مركزعلمي – دانشگاهي در اروپا، كانادا، چين، ژاپن، كره‌ي شمالي، آمريكاي لاتين، آفريقا و كشورهاي عربي است.

كتابخانه‌ي عظيم اين دانشگاه بيش از 8 ميليون جلد كتاب دارد. اين كتابخانه كه در سال 1756 افتتاح شده، از نظر حجم كتاب، نشريات و ديگر منابع مطالعاتي، سومين كتابخانه‌ي عمومي روسيه به شمار مي‌رود.

 Смотри 

Участвуй 

 Узнавай 

Пиши 

 آشنايي با آكادمي علوم روسيه فدراتيو 

»آكادمي علوم روسيه در سال 1724 به دستور " پتر كبير "در شهر سن پترزبورگ تاسيس گرديد . پايه گذاري اين آكادمي يكي از قدمهاي اساسي در احيا علم و دانش در روسيـه بـه شمار رفته و از آن زمان تاكنون در پيشرفت اين كشور نقش قابل ملاحظه را ايفا نموده است .  پتر كبير اين آكادمي را به هدف رشد علمي ، صنعتي ، اقتصادي و فرهنگي كشور بنا نهاد و تاكيد  داشت كه آكادمي بايد همواره در مرزهـاي دانش حضور فعال داشته باشد . وي بدين منظور از بسياري از دانشمندان بزرگ آن زمان از جمله رياضيدان معروف  لئونارد اويـلر ، دانيل و نيكولاي برنولي و كريستيان گلدباخ براي عضويت درآكادمي دعوت نمودكه پس از مدتي آنها به عضويت آكـادمي  در آمدند . در هـمـان بـدو تاسيس كمك به رشد علمي - صنعتي كشوردر جهت تقويت دولت جزء وظائف اصلي آكادمي منظور گرديد .  آكادمي در اولين سال هاي فعاليت خود ، در سه شاخه اصلي رياضيات ، فيزيك و عـلـوم انساني كار خود را آغاز نمود و در همان ابتداي كار خود ، مجموعه كاملي ازكتابخانه هاي شخصي از جمله كتابخانه شخصي پتر كبير را به خدمت خود گرفت اولين رئيس آكادمي " بلومن ترست" بودند . پيشرفت شگرف علوم رياضي دراين آكادمي مرهون نام پرآوازه اويلرمي باشد او فعاليت خود را از سن بيست سالگي در اين آكادمي آغاز نمود و تا آخر حيات خود ادامه داد  . سال هاي بين  1766   - 1742   اويـلر بـه مـوازات فعاليت در آكـادمـي برلين 109 مقاله علمي در نـشريـات  آكادمي علوم روسيه بـه چـاپ رسانيد او سهم بسزايي در پيشرفت آنـالـيـز رياضي ، تئوري اعداد ، تئوري توابع ويژه و حساب تغييرات داشت . نـوع آوريهاي متعدد نـامبرده بـستـر مناسبي را بـراي توسعه علوم مكانيك ، فيزيك ، بالستيك ، كشتي سازي و ناو بري فراهم آورد . در سال 1742 لاماناسوف به جمع دانشمندان آكادمي پيوست ، شخصيتي كـه فعاليتهاي چند جانبه و گوناگون وي يك فصل درخشان در تاريخ علم  و ادبيات روسيه محسوب مي گردد. در سال 1748 او فرضيه بقاي ماده و حركت را مطرح نمود . او همچنين بـه هـنـگـام مشاهدات نجومي خود وجود يك اتمسفر غليظ در اطراف سياره مريخ را پيش بيني نمود وي به عنوان پايه گذار دانشگاه دولتي مسكو شناخته مي شود . آكادمي از اولين سال هاي فعاليت خود ارتباط بادانشمندان خارجي رادرسرلوحه فعاليتهاي خودقرار داده ودانشمندان خارجي به عضويت اين آكادمي درآمده وبالعكس اعضاي آكادمي به عضويت آكادمي هاي خارج از روسيه نائل شده اند . كار مداوم ساير رياضيدانان روسي آكادمي از جمله لوباچفسكي  ، چبيشف باعث توسعه روز افزون رياضي در شاخه هاي معادلات ديفرانسيل ، تئوري اعداد و احتمالات گرديد . همچنين درحوزه آئروديناميك فعاليتهاي ژوكوفسكي شهرت جهاني پيداكرد.درعلوم فيزیك نيز دانشمندان  بزرگي چون ياكوبي و پترف از اعضاي اين آكادمي بوده اند . در بين شيميدانـهـاي آكـادمـي نامهاي پر افتخاري چون مندليف ، گس ديده مي شود در ساير علوم چـون پزشكي ، علوم انساني ، زمين شناسي و . . . . . نيز وضعيت به همين منوال است . در سال هاي بحراني جنگ جهاني دوم عمده تلاش آكادمي در جهت تقويت بنيه دفـاعـي كشور بسيج گرديده بود در اين سال ها دانشمندان اين آكادمي در انديشه تهيه سلاح هاي جديد تـر ، توسعه صنايع دفاعي ودسترسي بـه روشهاي درماني موثر تر بودند در بين اين دانشمندان ميتوان از  كلديش در صنايع هوايي ، آلكساندرف در كشتي سازي نظامي و پترف در ساخت تجهيزات كنـتـرل توليد مـواد نـاريـه نـام بـرد . بـه مـوارات اين فعاليت ها در سال هاي جنگ ، دانشمندان آكـادمـي بـه دستاورد هاي عظيمي نـيـز در علـوم پـايـه ، آستروفيزيك ، مكانيك تـحليلي ، شيمي و زمين شناسي نائل آمدند . پس از پايان جنگ جهاني دوم فعاليتهاي آكادمي شكـل تـازه اي بـه خـود گـرفت آكـادمـي اهداف بلندي چون دسترسي به انـرژي هسته اي ، فتح فضا و توسعه علوم و فنون ارتباطي را در فـرا روي خود قرار داد.درنتيجه تلاش جدي وفشرده انديشمندان آكادمي،در طول يـك برهه زماني نـه چندان طولاني پس ازپايان جنگ اين اهداف محقق گرديدند كه درپيشرفت روسيه نقش حياتي ايفا  نمودند.درطي اين دوران به سرپرستي كورچاتف قدمهاي اساسي دراستفاده انرژي هسته اي برداشته شد و در سال 1954 اولين نيروگاه هسته اي جهان در روسيه بـه شبكـه بـرق پيوست ، همچنين در سال 1957 اولين ماهواره به سرپرستي كاراليف به فضا پرتـاب شد ، در اين راستا در سال هاي بعد دانشمندان اين آكادمي در طراحي و ساخت ايستگاه های فضائـي و فضا پيماهاي مختلف شركت نمودند .  در بين اعضاي آكادمي علوم تعداد قابل توجهي نيز به اخذ جايزه نـوبـل نـائل آمده اند كـه در بين آنها مي توان از آندري ساخارف ، ايوان پاولف ، پاول چرنيكوف و . . . نام برد .

 وظائف و ساختار آكادمي علوم در امروز

 در حال حاضر آكادمي علوم روسيه به عنوان بالاترين مرجع علمي دراين كشور مطرح است . هم اكنون در آكـادمي مجموعه متنوعي از انستیتو هاي تحقيقاتي ، آزمايشگاه هـا و مـراكـز صنعتي مشغول به فعاليت هستند

در حال حاضر آكادمي علوم روسيه در  زمينه هاي گوناگوني  فعاليت علمي - تحقيقاتي دارد که از جمله مي توان به: رياضيات، فلسفه،  زمين شناسي ، اخترشناسي، ادبيات، آنفورماتيك، مكانيك، روانشناسي اشاره کرد.

        آكـادمي عـلـوم شامل انستيتوهاي تحقيقاتي متعددي است كه در زمينه هاي گفته شده در شهرهاي مختلف روسيه مشغول به فعاليت هستند.

       در حال حاضر رياست آكادمي علوم را يوري آسيـپـف به عهده دارد که خود  رياضيدان برجسته است .

 وضعيت اجتماعي روسيه

»فروپاشي شوروي و آغاز اصلاحات اقتصادي در ژانويه  1992 بر شرايط اجتماعي كشور تأثير شديدي گذاشت. در سال هاي 90 روند انتقال به نوعي ساختار اجتماعي مركب كه ميتوان "سرمايه داري نومن كلاتورايي" ناميد در جريان بود. در نتيجه تحولات افراد داراي دسترسي به دارايي دولتي، توزيع كالاهاي كمياب و صدور انواع مجوزها (يعني نومن كلاتوراي سابق شوروي) ثروتمند شدند. علاوه بر اين به اصطلاح "تجاري" (دلالان موفق، برپ? كنندگان حقه بازيهاي مالي، باج بگيران، فروشندگان اطلاعات سري و امثالهم) عيان شدند كه در جريان هرج و مرج اقتصادي پول و پله‌اي بهم زدند. در نهايت لايه افراد داراي سطح زندگي متوسط بروز كرد كه مشغول كار به عنوان مزرعه دار، كار در بخش خدمات، توليدات، ساختمان و ديگر انواع فعاليت علني اقتصادي بودند.

اكثريت قريب به اتفاق كاركنان دستمزد بگير حتي در بخش خصوصي از طبقه‌اي بود كه مطابق با موازين معمول فقير ناميده مي‌شود. اما افرادي كه در بخش دولتي و زمينه‌هايي مانند آموزش و پرورش، بهداشت و صنايع كار مي‌كنند در واقع در لبه پرتگاه مرگ و زندگي گذاشته شدند. گروههاي غير فعال جامعه مانند بازنشستگان، معلولين و ديگران در وضعيت بدتر از اين قرار دارند.

آخر سال 1991 قريب به 60 درصد جمعيت مسكو داراي سطح زندگي پايين‌تر از سطح رسمي فقر بود. در مجموع سهم فقيرترين قشر جامعه در كل آن 70 تا 80 درصد بود.

رشد تبهكاري به حادترين مسئله اجتماعي تبديل شد. رشوه خواري، باجگيري و قتل‌هاي سفارشي به مشخصات لاينفك سرمايه داري نومن كلاتورايي تبديل شد. فساد در سيستم دولتي به حدي است كه روسيه در اين رابطه با فاسدترين كشورهاي دنيا برابر شده است. پليس و نهادهاي امنيتي به باجگيران اصلي تبديل شده و به اين ترتيب پول درمي‌آورند. ژنرالهاي ارتش به حساب نيروهاي مسلح و با استفاده از سربازان به عنوان نيروي كار مجاني براي خود كاخهاي مجلل مي‌سازند. هيچ كدام از پروندههاي باز شده عليه رشوه خوران اسم و رسم دار تا پايان بازرسي نشد. وقتي همه رسانه‌ها و محافل از حاكم شدن خانواده يلتسين در كشور و معاملات مشكوك و افراد بي‌آبروي مرتبط با اين خانواده صحبت مي‌كردند، يلتسين كه كشور را به آستانه فروپاشي كشانده بود با دريافت ضمانت‌هاي شاهانه صحنه را ترك گفت.

فروپاشي اقتصاد به رشد بيكاري منجر شد كه مطابق با آمار سال 2000 قريب به 6/14 درصد جمعيت فعال اقتصادي را در بر مي‌گيرد. براي افراد ثبت نام شده در بورس كار شهريه بيكاري تعيين شده كه در سال 1930 در شوروي لغو شد. براي جبران تورم هر از گاهي حقوق و حق بازنشستگي اندكي بالا برده مي‌شود.

 روندهاي جمعيتي

»كل جمعيت روسيه در سال 2000 برابر با 146 ميليون نفر برآورد شد كه به اين ترتيب كشور را در جايگاه ششم در جهان از لحاظ جمعيت قرار مي‌دهد. بعد از فروپاشي شوروي ميزان مهاجرت به روسيه بطور دائمي بيش از ميزان مهاجرت از روسيه بوده است ولي رشد جمعيت از سال 1992 تاكنون منفي بوده است. در سال 2000 ميزان تولد 7/9 نفر از هزار نفر و ميزان مرگ 15 نفر از هزار نفر بوده است. روسيه تنها كشور از كشورهاي پيشرفته صنعتي است كه نمودارهاي جمعيتي آن بدتر از سابق مي‌باشد. علت اصلي امر افزايش بيماريها بخاطر بدتر شدن كيفيت زندگي و عدم دسترسي به خدمات درماني مي‌باشد. هرچند ميانگين طول عمر مردان اندكي افزايش يافته ولي در سال 2000 هنوز در سطح 59 سال مي‌باشد كه كمتر از 64 سال طول عمر مردان در سال 1990 مي‌باشد. طول عمر زنان در همين مدت از 74 سال به 72 سال رسيده و مرگ و مير كودكان از 4/17 از هزار كودك در سال 1990 به 7/22 مرگ از هزار كودك در سال 2000 رسيد.

وضعيت خانواده در روسیه

»قانون اساسي روسيه حق مالكيت خصوصي و تشكيل احزاب سياسي و انجمن‌هاي اقتصادي و اجتماعي را ميدهد. علاوه بر اين قانون اساسي به سازمانهاي ديني آزادي فعاليت داده و خانواده را هسته اصلي و طبيعي جامعه تلقي مي‌كند. والدين حق انتخاب تحصيل كودكان و از جمله دادن تحصيلات ديني به آنها را دارند. قانون اساسي همچنين سرپرستي كودكان محروم شده از والدين را تضمين مي‌كند. در اوايل سال هاي 1990 در روسيه بيش از 20 هزار كودك يتيم وجود داشت. بسياري از آنها از بيماريهاي سنگين و منجمله سل و ديفتري رنج مي‌بردند. اواخر سال هاي 90 اين رقم به 60 هزار نفر رسيد. همزمان تعداد كودكان بي‌سرپرست و ولگرد بشدت بي‌نظيري بالا رفته و به ارزيابي سازمانهاي مختلف اجتماعي در حال حاضر در روسيه بيش از 2 ميليون كودك و نوجوان بي‌سرپرست هستند. اين يكي از نشانه‌هاي لطمه‌اي است كه به خانواده در روسيه وارد گشته است.

رشد شهرها، سطح نسبتاً نازل تحصيلاتي و شرايط نابسامان مسيكن بتدريج به كاهش زادو ولد در شوروي و روسيه بعد از شوروي منجر شد. در شهرهاي بزرگ داشتن يك كودك در خانواده به امري رايج تبديل شده است . از اوايل سالهاي90 جمعيت روسيه در ميزان سالانه يك ميليون نفر كاهش مي‌يابد. طلاقها به 40 تا 50 درصد از ازدواجهاي ثبت شده بالغ مي‌شود. به علت نبود وسايط ضد بارداري و بي‌بندوباري جنسي جوانان، سقط جنين تاكنون وسيله اصلي كنترل خانواده تلقي مي‌شود. بنا به ارزيابي كارشناسان زنان روس بطور متوسط در طول عمرشان 4 تا 5 بار سقط جنين مي‌كنند. در نتيجه فقر بسياري از زنان مجبورند از طريق خودفروشي در روسيه يا كشورهاي اروپايي و اروپاي شرقي پول درآورند.

 وضعيت جوانان کشور روسیه

»وضعيت جوانان در روسيه نيز يكي از مشكلات اساسي مي‌باشد. اعتياد به مواد مخدر بين جوانان به آفتي همه گير تبديل شده است. گاهي مواد مخدر بطور آزاد بين شاگردان مدارس توزيع مي‌شود. فروپاشي مرزهاي محكم دوران شوروي و اوضاع نابسامان جمهوري آسياي مركزي و بالاخص تاجيكستان باعث شد قاچاق مواد مخدر به يكي از مشاغل پردرآمد تبديل شود. براي مقايسه بايد گفته شود كه سيل هروئين به روسيه به حدي بود كه باعث شد قيمت اين ماده مخدر ده بار كاهش يابد.

وضعيت  زنان در روسیه

»بار توليدي و خانوادگي بر زنان بسيار بالا است. زنان بعد از كار اصلي در خانه كار دوم خود را انجام مي‌دهند. انتقال به اقتصاد بازار بار جديدي بر دوش زنان گذاشت. مزاياي اختصاص يافته براي نيازهاي اجتماعي كاهش يافت و بيكاري بالاخص بر زنان لطمه شديدي وارد كرد

 موقعيت تجاري روسيه و سهم آن در اقتصاد و سياست جهاني

»بعد از فروپاشي شوروي در دوران يلتسين اصلاحاتي در جهت همگرايي روسيه در سيستم اقتصاد جهاني  و دريافت كمك مالي خارجي براي انجام اصلاحات اقتصاد بازار پياده شد.  روسيه كه تمام بدهيهاي خارجي شوروي را بدون دريافت  ذخاير بين المللي آن متقبل شده بود به مذاكره با طلبكاران خارجي در جهت تعويق بدهي‌هايي كه روسيه قادر به پرداخت آنها نبود دست يازيد. تا سال 1995 روسيه تنها بخش ناچيزي از بدهي خارجي خود را پرداخته بود. در سال 1996 روسيه توانست به تعويق طولاني پرداخت بدهي به گروهي از دول طلبكار كه كلوپ پاريس ناميده مي شود نايل شود. در سال 1997 معاهده مشابهي با طلبكاران خصوصي به نام كلوپ لندن منعقد شد.

اواسط سال هاي 90 پرداخت كمك مالي ملموس از طرف صندوق بين المللي پول به روسيه آغاز شد. كمك‌هاي صندوق در سال 1994 به 5/1 ميليارد، در سال 1995 به 5/5 ميليارد و در سال 1996 به 9/2 ميليارد دلار بالغ شد. در ماه مارس 1996 دول ايالات متحده و آلمان به روسيه كمك مالي به مبلغ كلي 4/2 ميليارد دلار پرداخت كردند كه به عقيده برخي ناظران براي كمك به تجديد انتخاب يلتسين در انتخابات رياست جمهوري پرداخت شد تا وي به كمك اين پول مسائل اقتصادي داخلي كشور را حل كند.

برداشت روسيه در زمينه تجارت خارجي بعد از فروپاشي كمونيسم بشدت متحول شد. بعد از آغاز جنگ سرد در اواخر سال هاي 40 قرن بيستم، شوروي بخش اساسي تجارت خارجي خود را با كشورهاي كمونيست اروپاي شرقي و كشورهاي آسيايي غيروابسته انجام مي‌داد. از سال هاي 60 رهبري شوروي به خريد فن‌آوريهاي غربي توجه كرده و سعي داشت كم و كسريهاي اقتصاد برنامه‌اي شوروي را جبران كند ولي در سال هاي 80 هنوز دو سوم تجارت خارجي شوروي با اعضاي شوراي همكاري اقتصادي به رهبري شوروي انجام مي‌شد. مانند بقيه انواع  فعاليتهاي اقتصادي، تجارت خارجي در شوروي نيز تمركز يافته و برنامه‌اي بود.

بعد از فروپاشي شوروي اين اوضاع تغيير يافت. تجارت خارجي روسيه بشدت كاهش يافت. در سال  1992 حجم صادرات روسيه به مناطق خارج از شوروي سابق كمتر از دو سوم حجم تجارت خارجي شوروي در سال 1988 بود در حاليكه حجم واردات كمتر از نصف واردات سال 1988 بود. توجه تجارت خارجي نيز به غرب چرخش كرد. اواسط سال هاي نود بيش از سه پنجم حجم تجارت خارجي روسيه با كشورهاي خارج از شوروي به كشورهاي پيشرفته غربي اختصاص داشت در حاليكه سهم كشورهاي عضو شوراي همكاري اقتصادي سابق تنها يك دهم تجارت خارجي روسيه بود. هرچند برخي جمهوريهاي شوروي سابق مانند بلاروس و اوكراين همچنان از شركاي عمده روسيه مي‌باشند. آلمان كه 13 درصد تجارت خارجي روسيه با آن انجام مي شود به شريك شماره يك تجارت خارجي روسيه تبديل شد. ايالات متحده آمريكا و ايتاليا جاهاي دوم و سوم را احراز كردند. در نوامبر 1998 روسيه به عضويت سازمان تعاون اقتصادي آسيا و اقيانوس آرام (APEC) درآمد.

زير فشار صندوق بين المللي پول دولت روسيه مجبور شد برغم مخالفت داخلي سهميه‌هاي صادراتي و مجوزهاي صادرات را در اوايل سال 1995 لغو كند. اواسط سال 1996 تعهدات صادراتي در مورد برخي كالاهاي كليدي نيز لغو شد. كنترل حكومت تنها در زمينه صادرات تسليحات و كالاهاي مرتبط با تسليحات باقي مانده است. در سال 1996 مازاد صادرات بر واردات بطور رسمي 5 درصد از درآمد ناخالص ملي اعلام گرديد  . در معيار جهاني اين مازاد بسيار بزرگي بود لكن در عمل محاسبه جريان واقعي صادرات و واردات بخاطر وجود جريانهاي خارج از كنترل دشوار مي‌باشد. براي مثال تخمين زده مي شود كه واردات تجار چمداني به ميزان 30 درصد بيش از كل واردات روسيه مي‌باشد. قاچاق كالاها در امتداد مرزهاي بدون كنترل روسيه و فرار سرمايه‌ها به خارج نيز مانع از درك توازن واقعي تجارت خارجي روسيه مي‌شود.

سرمايه گذاري خارجي در روسيه در وهله اول به شكل خريد اوراق بهادار و اوراق قرضه دولتي انجام مي‌شد. سرمايه گذاري مستقيم خارجي در اقتصاد يعني خريد و كنترل كمپانيهاي روسي همچنان محدود است. از لحاظ پولي، سرمايه گذاري مستقيم در روسيه برابر با نصف سرمايه گذاري در لهستان و خيلي كمتر از سرمايه گذاري در مجارستان مي‌باشد. خريداران خارجي در اكثريت موارد نتوانستند در مرحله اول خصوصي سازي شركت كنند و در برخي زمينه‌ها مانند بانكداري و انرژي همچنان موانع موجود باعث مي شود سهم خارجيان در اين زمينه‌ها بسيار ناچيز باشد. در سال 1996 بيش از يك چهارم سرمايه گذاريهاي مستقيم روانه صنايع توليد خوراكي شد، يك چهارم ديگر در زمينه مالي، مغازه‌‌داري و ارسال كالا سرمايه گذاري شد. سرمايه گذاري مستقيم در بخش انرژي بسيار محدود بود. از لحاظ منطقه‌اي، بخش اعظم سرمايه گذاريهاي خارجي روانه مسكو شد.

حجم ناچيز سرمايه گذاري خارجي در كشور با مقادير هنگفت سرمايه فراري از كشور قابل مقايسه نيست. اواسط سال هاي 90 فرار سرمايه از روسيه بنا به برخي ارزيابيها به 50 ميليارد دلار بالغ شد. علت تمايل سرمايه داران، صاحبان صنايع و شهروندان عادي به خارج كردن پولشان از روسيه همان علتي است كه مانع از سرمايه گذاري خارجي در روسيه مي‌شود. فرار سرمايه در اين زمينه در اغلب موارد به شكل تأمين مالي واردات غيرواقعي يا از طرق غيرقانوني ديگري انجام مي‌شود. حجم فرار سرمايه حاكي از اوصاع نابسامان داخلي در زمينه اقتصادي مي‌باشد. بعد از افزايش قيمت نفت در بازار جهاني و آغاز رشد اقتصادي در روسيه كه همزمان با افت در زمينه تكنولوژيك اقتصاد آمريكا و ركود معين در اوضاع اقتصادي اروپا آغاز شد دوباره توجه سرمايه گذاران به روسيه افزايش يافته است. همچنين مساعي دولت پوتين در جهت اصلاح زمينه اقتصادي، سياسي، كشوري و مالياتي متوجه همين امر مي‌باشد

مناسبات بازرگاني بين ايران و روسيه

»طي دهه‌هاي آخر قرن 20، روابط  روسيه و جمهوري اسلامي ايران  بخوبي توسعه يافته و هر دو كشور جهات آينده‌دار همكاري را جستجو مي‌كند. در دوران معيني نخبگان سياسي روسيه و ايران  اين روابط را به صورت جهات استراتژيك قلمداد مي‌كردند. يكي از مهمترين مسائلي كه در زمان حاضر  در مقابل ايران و روسيه قرار دارد حفظ تماميت ارضي و كاهش سطح گرايشات جدائي‌طلبي است كه مي تواند تعادل نيروها در منطقه  را برهم بزند. به اين دليل در روسيه و ايران توجه خاصي به سياست درون منطقه‌اي مبذول مي شود. در اينجا بيشتر به جنبه هاي اقتصادي و فرهنگي توجه مي شود. چيزي شبيه هماهنگي مواضع جمهوري اسلامي ايران و فدراسيون روسيه در كار سازمانهاي بين المللي در سطوح مختلف مي‌تواند يكي از عوامل تشويق‌كننده تكامل مناسبات ما باشد. شركت در كار اين سازمانها  يكي از راههاي  برقراري ارتباط  با سرمايه‌گذاران و جلب اعتماد آنهاست كه اين امر هم براي ايران و هم براي روسيه داراي  اهميت فوق العاده است. روسيه و ايران در كسب سرمايه هاي خارجي ذينفع هستند و اين يكي از اولويت هاي سياسي - اقتصادي ايران و روسيه است. يكي ديگر از آينده‌دار‌ترين طرح ها، همكاري در عرصه انرژي و استخراج معادن نفت و گاز و حمل و نقل است. تغيير مواضع كشورهاي اروپايي در همكاري با ايران كه بدون تأثير روسيه ممكن نبود نيز داراي اهميت زيادي است. تحريم ايالات متحده همانا در جهت محدود كردن سرمايه‌گذاري در مجتمع انرژي ايران سمت‌گيري شده بود. از اوايل سال 2000 ايران موفق شد چند قرارداد با شركتهاي غربي در عرصه انرژي به امضا برساند. شركت “گازپروم” روسيه بهمراه شركت “ توتال” فرانسه و پتروناس مالزي با رد تحريم ايالات متحده با ايران  قرارداد بستند و همانا بعد از آن كشورهاي ديگر نيز به طرح هاي انرژتيك ايران پيوستند. اين طرح‌ها از شانس خوبي براي رسيدن به سطح بين‌المللي طرح هاي مشترك در عرصه پتروشيمي بويژه  از نظر امكانات تنظيم ساختار و مسيرهاي ورود كالا به منطقه از جنوب روسيه و نواحي ولگا برخوردار است.  يكي از جهات عمده و مهم همكاري دو كشور ، ايجاد  شبكه حمل و نقل است كه نه تنها ايران، روسيه و كشورهاي منطقه بلكه اروپا را به جنوب شرق آسيا پيوند مي دهد.  بهترين طرح براي روسيه و ايران مسير هلسينكي – مسكو-ريازان-ولگاگراد- آستراخان –تجن-بافق-بندرعباس است.  اجراي  موافقت‌نامه گذرراه “شمال – جنوب” كه در ماه سپتامبر 2000 بين روسيه و ايران و هند در سنت پترزبورگ به امضا رسيد آغاز شده است.